پوشش حداکثری منابع علمی کشور و رفع نیازهای پژوهشی محققان

به گزارش دکتر فاطمه عظیم‌زاده رئیس مرکز اطلاعات علمی جهاددانشگاهی در رابطه با این مرکز گفت SID، مجموعه کاملا شناخته شده ای است که از سال 83 فعالیت خود را آغاز کرده است، فعالیت اولیه این مرکز نمایه سازی نشریات علمی بود. در زمانی این کار را انجام دادیم که هیچ پایگاه دیگری در کشور نشریات علمی را با گستره نشریات پزشکی، غیرپزشکی، علوم انسانی، فنی مهندسی و تقریبا همه رشته های تخصصی صاحب نشریه علمی، نمایه نمی کرد.

وی ادامه داد: از آن سال همه نشریات علمی پژوهشی وزارت بهداشت و وزارت علوم در سایت ما قرار می گرفتند و یکی از ویژگی های مهم و منحصر به فرد این بوده که همه محققان به راحتی امکان استفاده از این منابع را داشتند. یعنی در هرجای ایران و هرجای دنیا فقط کافی بود خط ارتباطی اینترنت وجود داشته باشد تا بتوانند وارد سایت شوند و جستجو کنند و مقاله های مورد نظرشان را انتخاب کرده و از آنها استفاده کنند.

دکترعظیم زاده تصریح کرد: از دیگر ویژگی های  SIDاین است که چون مخاطبان زیادی دارد در موتور های جستجو شناخته شده است، بنابراین، کاربران می توانند در موتورهای جستجو به راحتی به اطلاعات مورد نیاز خود در این سایت دسترسی داشته و از آنها استفاده کنند.

وی با اشاره به یکی دیگر از ویژگی های خاص این مرکز، گفت: استنادی بودن یکی از ویژگی‌های مهم SID است. به این معنا که در کنار اینکه نشریات را نمایه می کند یک ارزیابی کیفی هم از نشریات دارد و در سطح دنیا موسسه ISI و Scopus نشریات را بر اساس استنادهای دریافت شده ارزیابی می‌کنند و در ایران SID این ارزیابی را در خصوص نشریات داخلی انجام می دهد.

رئیس مرکز اطلاعات علمی جهاددانشگاهی تصریح کرد: این امتیازبر اساس تعداد استنادهایی که به نشریات داده می شود محاسبه شده و به نوعی میزان استفاده مخاطبان و محققان از آن نشریه را نشان می دهد، در نتیجه امکان ارزیابی کیفی از نشریات و رتبه بندی آنها  فراهم می‌شود.

دکترعظیم‌زاده در ادامه در رابطه با تفاوت این مرکز با سایر پایگاه های استنادی، عنوان کرد: SID  از این جهت با سایرین تفاوت عمده ای ندارد، اما عمده ترین تفاوت این است که در خصوص نشریات داخلی فقط نشریاتی که در سایت های اسکوپوس و ISI نمایه شدند امکان محاسبه امتیاز استنادی آنها وجود دارد اما در خصوص نشریات داخلی  سایت ماست که این امتیاز را محاسبه می‌کند و در اختیار مخاطب قرار می دهد. از سوی دیگر قرار گرفتن حجم زیادی از نشریات با موضوعات مختلف به پژوهشگران این فرصت را می دهد تا سریعتر و دقیق‌تر در جریان فعالیت سایر همکاران خود قرار گیرند و در نتیجه سرعت حرکت علمی خود را افزایش دهند. این موضوع در خصوص تحقیقات بین رشته ای تاثیر گذاری بیشتری دارد.

وجود رقبا باعث رشد ماست

وی در رابطه با وجود موازی کاری در حیطه فعالیت این مرکز گفت: به صورت کلی و با تجربه ای که در همه دنیا وجود دارد پایگاه های متفاوت با رویکردهای مختلف کار خودشان را انجام می دهند. به نظر من تا این قسمت موضوع نه تنها مشکلی ندارد بلکه هر مجموعه ای که احساس کند رقیبی دارد سعی می کند خودش را تقویت کند که وقتی در کنار رقیب هم قرار می گیرد جایگاهش را حفظ کرده و بتواند از حوزه فعالیت خودش دفاع کند.

دکترعظیم زاده ادامه داد: منتها مشکل زمانی ایجاد می شود که ما در قوانین و مقرراتی که در سطح کشور وجود دارد، می بینیم با رویکرد ویژه ای با برخی رقبا برخورد می شود که این امتیازات ویژه و قوانین و مقررات خاص که برای برخی لحاظ می‌شود مشکل و چالش ایجاد می کند، چون اینگونه به نظر می آید که برای رقابت فرصت ها برابر نیست به علاوه به نظر می‌رسد یک تقسیم کار منطقی بین فعالان این حوزه می تواند از هدر رفت منابع جلوگیری کرده و بهره‌وری را به حداکثر برساند.

وی در رابطه با وضعیت ارائه آمار توسط این مرکز گفت: فعالیتی را دو سال است شروع کردیم و در حوزه پزشکی دو گزارش جامع نیز ارائه کرده و نشریات را بر اساس جایگاه استنادی آنها رتبه بندی و اعلام کرده ایم و یک آمار کلی از تعداد نشریات این حوزه ارائه دادیم. اما اینکه بتوانیم آمار بیشتر و دقیق تری ارائه دهیم در زمره فعالیت هایی است که همکارانمان روی آن کار می کنند و ان شاالله تا چند وقت آینده کلیه اطلاعات به صورت جامع در سایت ما قابل دسترسی خواهد بود.

بانک طرح های پژوهشی از خدمات خاص SID است

دکترعظیم زاده در ادامه با بیان اینکه برای رقابت با رقبا فعالیت نمی کنیم تصریح کرد: ما یک هدفگذاری کلی داریم که درواقع بتوانیم منابع علمی کشور را به صورت حداکثری پوشش دهیم و از طرف دیگر بتوانیم نیازهای پژوهشی محققان که اصلی ترین مخاطبان ما هستند را هم به صورت حداکثری برطرف کنیم. بنابراین با این دو رویکرد اصلی کارمان را برنامه ریزی کردیم.

وی ادامه داد: از جهت پوشش منابع به تدریج بعد از سال 83 که بانک نشریات را داشتیم بانک های دیگری مانند بانک همایش ها ایجاد شده که مقاله تعداد قابل توجهی از همایش ها آنجا نمایه سازی شده و در دسترس است. بانک طرح های پژوهشی را داریم که از بانک های خاص ما است.

رئیس این مرکز افزود: یک تفاوت جدی در حوزه طرح های پژوهشی با سایر فعالیت های علمی وجود دارد و آن تمرکز بر جنبه های کاربردی پژوهش است. در اینجا نگاه صرفا تئوری نیست در حالیکه   باید از تئوری ها به عنوان منابع برای طراحی پایه های پژوهش استفاده کرد و طرح ها را به خوبی تعریف کرد و پیش برد و خروجی مطلوب را ارائه کرد.

وی ادامه داد: در این بانک فضای دو طرفه ای ایجاد شده از یک طرف مخاطبان که به دنبال این هستند که پروژه های پژوهشی تعریف کنند به عنوان یک تجربه می توانند منابع موجود در طرح های پژوهشی را ببینند. از طرف دیگر ارزیابی های ما نشان داده به نسبت حجمی که در بانک طرح های پژوهشی در مقایسه با بانک نشریات داریم، میزان بازدید و توقف بسیار قابل توجه است. پس اینجا یک فرصتی هم برای سازمان هایی که به هر شکلی کار پژوهشی دارند ایجاد می شود که از طریق این بانک بتوانند کارهای پژوهشی خود را به مخاطبان معرفی کنند.

دکترعظیم زاده عنوان کرد: مهمترین مزیت این بانک این است که وزارتخانه‌ها، سازمان‌ها و مراکز پژوهشی در عین اینکه  از طریق اخبار و سایر اشکال رسانه‌ای فعالیت‌های خود را اطلاع رسانی می کنند، فعالیت های علمی خود را از طریق یک پایگاه اطلاعات علمی اطلاع رسانی می کنند و از این طریق بستری برای معرفی و تبلیغ فعالیت های علمی آن‌ها فراهم می‌آید. ضمن اینکه مخاطبان و کسانی که می‌خواهند کارهای پژوهشی تعریف کنند از تجربه ای که قبلا در کشور انجام شده استفاده می‌کنند و دوباره یک مسیر رفته را طی نمی کنند.

حل مشکل موازی کاری در طرح های پژوهشی

وی تاکید کرد: یک مشکل جدی موازی کاری خواسته یا ناخواسته در حوزه طرح های پژوهشی است که باعث هدر رفت بودجه و زمان می‌شود. دو دلیل عمده را برای ایجاد این مشکل می توان برشمرد اول بی اطلاعی افراد ازفعالیت‌های پژوهشی سایر محققان و دوم سوء استفاده برخی از افراد از در دسترس نبودن گزارش‌های طرح‌های پژوهشی، در صورتی که این طرح ها در بانکی کاملا شفاف معرفی شود، دیگر کسی ادعای بی اطلاعی نمی کند. علاوه بر این، با توجه به حساسیت‌های منطقی که در خصوص برخی گزارشات پژوهشی توسط کارفرما‌ها و پدیدآورندگان وجود دارد سطوح دسترسی متفاوتی برای دستیابی به گزارش‌های طرح‌ها در نظر گرفته شده است.

دکترعظیم زاده در ادامه ضمن معرفی خدمات جدید این مرکز گفت: اپلیکیشن اندروید برای مطالعه سریع در فضاهایی که سیستم رایانه در دسترس نیست، دسترسی کاربران به مقالات مرتبط که برای کمک به کاربر پیشنهاد می‌شود و همچنین، امکان ایجاد ابرواژگان برای فایل های ورد کاربران، که با یک نگاه کلی به آن، این تصور به خواننده ارائه می‌شود که در محتوایی که در چندین صفحه تدوین شده به دنبالش چه محتوایی می تواند باشد، از دیگر خدمات این مرکز هستند.