پذیرش دانشجو باید بر اساس نیاز جامعه باشد

مسوولان وزارت علوم در سال‌های اخیر همواره از رشد کمی در آموزش عالی و جذب بی‌برنامه دانشجو انتقاد کرده‌ و آن را به ضرر آموزش عالی دانسته اند و سیاست وزارت علوم را نه رشد کمّی، بلکه رشد کیفی در دانشگاه‌ها و آن هم در تحصیلات تکمیلی معرفی کرده‌اند.

به طوری که اهمیت این امر باعث شد تا سیاست کلی وزارت علوم، تحقیقات و فناوری نسبت به موسسات آموزش عالی غیرانتفاعی، تشویق این موسسات به ادغام و پرهیز از تعطیلی آنها به همراه توجه به کیفیت به پیش برود اما در نهایت اگر دانشگاهی استانداردهای لازم را رعایت نکند، طبق کمیسیون ماده ۹ که وضعیت دانشگاه متخلف را بررسی می‌کند، تعطیل و چرخه خارج شود.

به گفته علی آهون منش رییس اتحادیه دانشگاه‌های غیرانتفاعی تاکنون ۵۰ مرکز غیرانتفاعی طی سال‌های اخیر به‌دلیل عدم رعایت استاندارد لازم تعطیل شده‌اند.

اما به راستی رشد بی رویه موسسات غیر انتفاعی طی چند سال اخیر چه آسیبی به نظام آموزش عالی کشور وارد کرده و چقدر باعث کاهش کیفیت نظام آموزش عالی شده است؟ راهکار اساسی خروج از این مساله چیست؟

دکتر سید سعید هاشمی رییس دانشگاه علم و فرهنگ در این خصوص گفت: طی چند سال اخیر نسبت متقاضیان برای شرکت در رشته های مختلف کنکور تغییر پیدا کرده است. به عنوان مثال بیش از ششصد هزار نفر در رشته علوم تجربی و حدود 150 هزار نفر در علوم انسانی و به همین میزان حدود 150هزار نفر در رشته فنی و مهندسی در آزمون سراسری کنکور شرکت می کنند. این مساله باعث می شود تا توازن پذیرش در این رشته ها بهم بریزد به طوری که اکنون ما در بخش فنی و مهندسی و علوم انسانی صندلی خالی بیشتری داشته باشیم.

وی افزود: توسعه بی رویه برخی از رشته های آموزش عالی پس از پیروزی انقلاب اسلامی، یکی دیگر از دلایل اصلی که اکنون ما مواجه با صندلی های خالی و پذیرش دانشجو در دانشگاه های مختلف هستیم. توسعه این رشته ها با برنامه های کشور همخوانی نداشته است. به ویژه ما در بعضی از رشته ها با رشد چشمگیری مواجه بوده ایم. قاعدتا این مساله باعث شده است نسبت پذیرش داوطلب در یک رشته منطقی نباشد و تقاضی برخی از رشته ها کمتر بشود.

دکترهاشمی اظهار داشت: البته هنوز رشته های کاربردی تر به علت بازار مناسب کار در کشور متقاضی زیادی دارند. این امر نشان می دهد که ما باید در  آموزش عالی یک بازنگری جدی در رشته های مختلف داشته باشیم و آموزش عالی نیز باید رشته های خود را بر اساس نیاز بازار کار تطبیق دهد. 

رییس دانشگاه علم و فرهنگ بیان کرد: هم اکنون بر اساس آمایش آموزش عالی، حدود 15 تا 16 درصد آموزش عالی توسط دولت به صورت رایگان و مابقی نیز به صورت پولی توسط دانشگاه آزاد، پیام نور و غیر دولتی ها انجام می شود. قاعدتا این مساله رقابت را بین این موسسه ها و مراکز دانشگاهی سخت تر می کند. مراکزی که توانسته اند آموزش عالی را بیش از ظرفیت نیاز جامعه توسعه بدهند و باعث بشوند ما صندلی خالی در این حوزه ها داشته باشیم.

به گفته دکتر هاشمی ، البته این امر هم اجتناب ناپذیر است و باید بحث را به بازار و عرضه و تقاضا واگذار کنیم و براساس کیفیت هر کدام از دانشگاه‌ها پذیرش دانشجو داشته باشیم.

وی خاطر نشان کرد: آموزش عالی ما به سمتی رفته که بعضی از رشته های قابل توجه نتوانسته اند کارایی لازم را داشته باشند. از سوی دیگر بعضی از رشته هایی که کاربرد دارند میزان پذیرش شان بسیار زیاد بوده است. به طوری که طبق آمارها هم اکنون میزان فارغ التحصیلان فنی و مهندسی کشور ما از میانگین بین المللی 5 برابر بیشتراست. این امر نشان می‌دهد بیش از نیازمان دانشجو تربیت کرده ایم. این امر قاعدتا مسایل و مشکلاتی برای آموزش عالی و بازار ایجاد می کند.