مردم ایران ترجیح می‌دهند پس‌انداز خود را چگونه مدیریت کنند؟/ رشد سرمایه‌گذاری در بورس

به گزارش روابط عمومی مرکز افکارسنجی دانشجویان ایران (ایسپا)، در طرح سنجش نگرش مردم ایران پیرامون وضعیت اقتصادی کشور با جامعه‌ی آماری شهروندان بالای 18 سال کل کشور و تعداد نمونه‌ی 1590 که به شیوه‌ی مصاحبه‌ی تلفنی اجرا شد، (29 تیر تا 5 مرداد 1399) در سوالی از مردم پرسیده شده است: «هر خانواده‌ای ممکن است در زندگی بتواند پس‌انداز کند. شما ترجیح می‌دهید پس‌انداز خود را چگونه مدیریت کنید؟»؛ 39.1 درصد پاسخ‌گویان گفته‌اند پس‌اندازی ندارند؛ 17 درصد گفته‌اند در بازار زمین و مسکن و 16.5 درصد در زمینه‌ی اشتغال‌زایی و کارآفرینی سرمایه‌گذاری می‌کنند. هم‌چنین در مراتب بعدی به‌ترتیب 9.2 درصد پاسخ‌گویان گفته‌اند در بورس سرمایه‌گذاری می‌کنند و 8.1 درصد پس‌انداز خود را در بانک می‌گذارند؛ 5.8 درصد گفته‌اند طلا و سکه و 1.6 درصد نیز دلار و ارز خریداری می‌کنند.

نکته‌ی قابل‌توجه در مقایسه‌ی مدیریت پس‌انداز کل جمعیت در مرداد 1399 با خرداد 1398، کاهش قابل‌توجه میزان تمایل به پس‌انداز در بانک و افزایش تمایل به سرمایه‌گذاری در بازار بورس است. در خرداد 98، 24.8 درصد مردم گفته‌اند ترجیح می‌دهند پس اندازشان را در بانک‌ها سپرده‌گذاری کنند. این میزان در مرداد 1399 با حجم قابل توجه کاهش به 8.1 درصد رسیده است. در مقابل سرمایه‌گذاری مردم در بورس رشد داشته و از 1.5 درصد در خرداد 98 به 9.2 درصد در مرداد 99 رسیده است. اشتغال‌زایی و کارآفرینی نیز با رشد 5.9 درصدی نسبت به خرداد 98 مواجه بوده است. تمایل به سرمایه‌گذاری در طلا و سکه نیز در مقایسه با سال گذشته حدود 4 درصد کاهش داشته است.

39.1 درصد مردم اعلام کرده‌اند هیچ پس‌اندازی ندارند که این میزان نیز نسبت به سال گذشته 5 درصد افزایش داشته است. اگر کسانی که گفته‌اند هیچ پس‌اندازی ندارند را از تحلیل کنار بگذاریم، 27.9 درصد ترجیح می‌دهند در بازار زمین و مسکن، 27.1 درصد در زمینه‌ی اشتغال‌زایی و کارآفرینی و 15.1 درصد در بورس سرمایه‌گذاری کنند. تمایل به پس‌انداز در بانک در میان این افراد نسبت به سال گذشته 24.5 درصد کاهش یافته است، اما گرایش به سرمایه‌گذاری در بورس در میان این افراد 12.8 درصد و اشتغال‌زایی و کارآفرینی 10.9 درصد نسبت به سال 1398 بیشتر شده است.

گفتنی است، طبق نتایج آزمون‌های آماری، رفتار زنان و مردان در مدیریت پس‌انداز تفاوت معناداری با یک‌دیگر دارد. 42.2 درصد زنان و 36.2 درصد مردان گفته‌اند پس‌انداز ندارند. در حوزه‌ی مدیریت پس‌انداز، مردان (21.3 درصد) بیش از زنان (11.6 درصد) پس‌اندازشان را صرف اشتغال‌زایی و کارآفرینی می‌کنند. هم‌چنین مردان (11.3 درصد) بیش از زنان (7 درصد) به سرمایه‌گذاری در بورس می‌پردازند. در مقابل زنان (8.1 درصد) بیش از مردان (3.6 درصد) طلا و سکه خریداری می‌کنند. در خصوص پس‌انداز در بانک نیز زنان (10.5 درصد) بیش از مردان (5.9 درصد) پس‌اندازشان را در بانک سپرده‌گذاری می‌کنند.

نحوه‌ی مدیریت پس‌انداز بین گروه‌های مختلف سنی نیز تفاوت معناداری دارد. افراد بالای 50 سال (12 درصد) بیش از سایر گروه‌های سنی پس‌اندازشان را در بانک سپرده‌گذاری می‌کنند. جوانان 18 تا 29 سال (21.2 درصد) بیش از سایر گروه‌های سنی تمایل به اشتغال‌زایی و کارآفرینی دارند. هم‌چنین میزان تمایل به سرمایه‌گذاری در بورس بین جوانان (12.9 درصد) بیش از سایر گروه‌های سنی است. لازم به ذکر است 54.5 درصد افراد بالای 50 سال، 38.5 درصد افراد 30 تا 49 سال و 25.1 درصد جوانان 18 تا 29 سال در پاسخ به این سوال گفته‌اند پس‌اندازی ندارند.

نتایج آزمون‌های آماری نشان می‌دهد، با توجه به سطح تحصیلات افراد، نوع مدیریت پس‌انداز تفاوت معناداری دارد. تمایل به سرمایه گذاری در بورس با بالا رفتن سطح تحصیلات افزایش پیدا می‌کند. 22.1 درصد افراد با تحصیلات کارشناسی ارشد و دکتری و همچنین 14.6 درصد افراد با تحصیلات کاردانی و کارشناسی سرمایه‌گذاری در بورس را به سایر شیوه‌های مدیریت پس‌انداز ترجیح می‌دهند، درحالی که این میزان بین افراد با تحصیلات دیپلم 9 درصد و افراد با تحصیلات کمتر از دیپلم 1.9 درصد است. همچنین با افزایش سطح تحصیلات میزان تمایل به سرمایه‌گذاری در اشتغال و کارآفرینی افزایش پیدا می‌کند. در مقابل میزان تمایل به پس انداز در بانک با افزایش سطح تحصیلات کاهش پیدا می‌کند. 9.3 درصد افراد با تحصیلات کمتر از دیپلم، 9 درصد افراد با تحصیلات دیپلم، 7.3 درصد افراد با تحصیلات کاردانی و کارشناسی و 2.7 درصد افراد با تحصیلات کارشناسی ارشد و دکتری گفته‌اند پساندازشان را در بانک سپرده گذاری می‌کنند. شایان ذکر است میزان افرادی که در پاسخ به این سوال گفته‌اند پس اندازی ندارند به ترتیب بین افراد با تحصیلات کمتر از دیپلم 57.7 درصد، افراد با تحصیلات دیپلم 34.6 درصد، گروه تحصیلی کاردانی و کارشناسی با 25.8 درصد و افراد با تحصیلات کارشناسی ارشد و دکتری 26.5 درصد است.